بررسی و تحلیل توضیح‌های معلمان دوره ابتدایی

چکیده هدف پژوهش حاضر گردآوری و تحلیلتوضیح هایشفاهی معلمان دوره ابتدایی مدارس سماء منطقه پنج دانشگاه آزاد اسلامی بود. تدریس کلاس‌های 32 نفر معلم (20 زن و 12 مرد) چهار پایه تحصیلی (دوم، سوم، چهارم و پنجم) در پنج شهر، در درس‌های فارسی، ریاضی و علوم هرکدام به مدت 10 جلسه با استفاده از MP3 Player  مورد ثبت و ضبط قرار گرفت. اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش­های آمار توصیفی وآزمون مجذور خی تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌های حاصل از تحلیل تدریس 960 جلسه کلاس درس و 11617توضیح­ مطرح شده با استفاده از پرسش نامه معکوس و مقیاس درجه بندی نشان داد که: بین دلایل ارائه توضیح­ها و پایه تدریس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد، همچنین ارتباط بین دلایل ارائه توضیح­ها و نوع درس‌ها نیز و بین رویکردهای توضیح دادن و پایه تدریس معلمان معنادار بود. معلمان ترجیح می­دهند توضیحات خود را به آموزش مفاهیم، آموزش هدف­ها و مقصدها، آموزش پیامدها، آموزش علت و معلول و آموزش فرایندها و شیوه ها اختصاص دهند. معلمان با افزایش پایه تدریس ، رویکردهای نوین و پیچیده تری را برای توضیح دادن بکار می­گیرند. نقاط ضعف معلمان در استفاده از توضیح دادن عبارت بودند از: واضح بودن مقدمه، مناسب بودن ساختار جمله ها، کافی بودن مثال های عینی، مناسب بودن مکث ها، ارائه سرنخ های کلامی مستقیم، بکارگیری مناسب مواد و رسانه آموزشی، روشن بودن الگوی توضیح، خلاصه کردن تدریجی مطلب، تغییر سرعت بیان یا سطح مطلب و بررسی مشارکت دانش آموزان در بحث. بین دلایل ارائه توضیح­ها و پایه تدریس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد. ارتباط بین دلایل ارائه توضیح­ها و نوع درس‌ها نیز معنادار‌بوده است. بین رویکردهای توضیح دادن و پایه تدریس معلمان ارتباط معنادار وجود دارد. با توجه به اهمیت توضیح دادن، این مقوله بایستی در واحدهای درسی و دوره‌های آموزشی بدو خدمت و حین خدمت معلمان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.